Waarom het stralen van ventilatorwaaiers funest kan zijn voor de balans
Bij de revisie van ventilatoren en elektromotoren komt regelmatig de vraag naar voren of het zinvol is om de waaiers te stralen (bijvoorbeeld door middel van grit- of zandstralen). Hoewel dit optisch een fraai resultaat oplevert en verontreinigingen effectief verwijdert, is stralen vanuit technisch oogpunt af te raden – tenzij hierna een dynamische herbalancering wordt uitgevoerd.
Massa-afname = balansverstoring
Elke waaier wordt fabrieksmatig dynamisch gebalanceerd. Hierbij wordt het massamiddelpunt van het draaiende geheel exact afgestemd op de rotatie-as, zodat het product bij bedrijfstoerental minimale trillingen produceert.
Tijdens het stralen wordt materiaal van het waaieroppervlak verwijderd. Dit kan variëren van enkele tienden tot meerdere grammen, afhankelijk van straaldruk, straalmiddel, duur en oppervlaktestructuur. Belangrijk is dat deze massa-afname niet uniform verloopt: hoeken, bladranden en holle vlakken worden vaak zwaarder aangetast dan andere zones.
Gevolg: het massamiddelpunt verschuift, en de waaier is niet langer gebalanceerd.
Wat zijn de gevolgen van een ongebalanceerde waaier?
Zelfs kleine onbalans kan leiden tot:
-
Verhoogde radiale en axiale krachten op de lagering
-
Versnelde slijtage van lagers, pakkingen en as afdichtingen
-
Trillingen die resonantie kunnen veroorzaken in leidingen en behuizing
-
Hogere geluidsproductie
-
Efficiëntieverlies door verstoring van aerodynamisch gedrag
-
Mogelijke schade aan stator of rotor bij langdurige werking
Bovendien kunnen de trillingen interfereren met frequentieregelaars of sensoren, wat weer leidt tot storingen of foutmeldingen in het systeem.
Opnieuw balanceren vereist specialistische apparatuur
Indien er toch wordt besloten om de waaier te stralen, is een professionele dynamische herbalancering op bedrijfstoerental absoluut noodzakelijk. Dit gebeurt bij voorkeur met de complete rotor/waaiercombinatie in een balanceerbank, waarbij onbalans gemeten wordt in twee vlakken (dual-plane balancing). Bij veel bedrijven die waaiers stralen, wordt de ventilatiemotor niet opnieuw gebalanceerd, simpelweg omdat de benodigde kennis en apparatuur ontbreekt.
Deze stap brengt extra kosten met zich mee en vereist de juiste apparatuur.
Aanbeveling: niet stralen tenzij herbalancering volgt
Conclusie: stralen van waaiers tijdens revisie brengt een hoog risico op balansverstoring met zich mee en wordt afgeraden tenzij direct daarna een volledige dynamische herbalancering plaatsvindt. Voor het reinigen van waaiers zijn velen alternatieven zonder aantasting van massa of vorm.
